“Αντιδράτε ή Ανταποκρίνεστε στη Ζωή; Η Σημασία του Mindfulness και ο Ρόλος του στη Διαχείριση των Συναισθημάτων”
Στη ζωή, βρισκόμαστε συχνά αντιμέτωποι με προκλήσεις και συγκινήσεις που δοκιμάζουν την ψυχική μας ισορροπία. Η ερώτηση που θα ήθελα να εξετάσουμε στο παρόν άρθρο, είναι:
Πώς αντιδρούμε σε αυτές τις εμπειρίες; Είμαστε απλά θεατές των συμβάντων ή επιλέγουμε να ανταποκριθούμε με συνείδηση των λέξεων και των πράξεών μας;
Εξετάζοντας το θέμα από τη σκοπιά του Mindfulness, θα δώσουμε αρχικά έναν ορισμό για να κατανοήσουμε καλύτερα το νόημά του: Mindfulness ή επίγνωση, είναι η ικανότητα να εστιάζουμε στην παρούσα στιγμή, χωρίς να κρίνουμε ή να προσπαθούμε να αλλάξουμε την εμπειρία μας.
Κατά τη διάρκεια δύσκολων στιγμών ή γεγονότων, η αντίδραση μας είναι συχνά αυτόματη και παρασύρεται από έντονα συναισθήματα όπως φόβο ή θυμό. Το mindfulness μας καλεί να παρατηρήσουμε αυτές τις αντιδράσεις με συμπόνια και να δούμε τι αποτύπωμα αφήνουν στα συναισθήματα αλλά και στο σώμα μας. Να παρατηρήσουμε ποια μοτίβα ενεργοποιούνται κάτω από συγκεκριμένες προκλήσεις.
Αντίθετα από την αντίδραση, η ανταπόκριση αφορά μία συνειδητή πράξη. Αντί να παρασυρθούμε από τα έντονα συναισθήματα, έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε το πώς θα ανταποκριθούμε. Αυτό εμπεριέχει αρχικά την αναγνώριση των συναισθημάτων μας, την αποδοχή τους και τη λήψη μιας βαθύτερης και πιο σοφής απόφασης.
Με την πρακτική του mindfulness, μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τις σκέψεις μας ως παρατηρητές, χωρίς να ταυτιζόμαστε μαζί τους. Έτσι, δημιουργούμε έναν εσωτερικό χώρο που μας επιτρέπει να επιλέγουμε τον τρόπο που επιθυμούμε να ανταποκρινόμαστε στη ζωή.
Προκλήσεις ζωής Η αρχική αυτοματοποιημένη αντίδραση μπορεί να είναι αρνητικά φορτισμένη Ενσυνείδητη επίγνωση Επιλογή να δράσετε συνειδητά Οι σοφές σκέψεις δονούν τις κατάλληλες λέξεις, από τις οποίες προέρχονται οι πράξεις Αποκατάσταση της ισορροπίας
Ο Βίκτορ Φράνκλ, συγγραφέας του βιβλίου «Η Αναζήτηση του Ανθρώπου για το Υπέρτατο Νόημα» έγραψε πως,
Μεταξύ ερεθίσματος και ανταπόκρισης υπάρχει ένα διάστημα. Σε αυτόν τον χώρο βρίσκεται η δύναμή μας να επιλέξουμε την απάντησή μας. Εκεί, βρίσκεται η ανάπτυξη και η ελευθερία μας.
Με υπομονή και αποφασιστικότητα, μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες νευρικές συνδέσεις στον εγκέφαλο, που θα μας βοηθήσουν να ανταποκρινόμαστε με περισσότερη επίγνωση.
Οι δυσκολίες αποτελούν μέρος της ζωής όλων μας. Το πώς θα τις αντιμετωπίσουμε, καθορίζει το αν θα πάρουν τον έλεγχο στη ζωή μας ή όχι, καταφέρνοντας να τις παρατηρήσουμε από απόσταση. Όταν αυξάνουμε την επίγνωση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των αισθήσεων που προκαλούνται από διάφορα ερεθίσματα, μπορούμε να ξεφύγουμε από τις αυτόματες αντιδράσεις και να δρούμε με σοφία.
Η αυτόματη τάση που έχουμε να αντιδρούμε στις εμπειρίες μας, αφορά κυρίως τους τρεις παρακάτω τρόπους:
- Με το να ταξιδεύει το μυαλό μας, αποφεύγοντας την πραγματικότητα.
- Με το να προσκολλούμαστε σε ευχάριστα πράγματα ή καταστάσεις, μη θέλοντας να τελειώσουν, ή
- Με το να επιθυμούμε να απαλλαγούμε από κάτι που μας ενοχλεί και να αποφεύγουμε περιστάσεις που δεν θέλουμε να βιώσουμε.
Κάθε μία από τις παραπάνω αντιδράσεις, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες, ειδικά όταν αποφεύγουμε δυσάρεστα συναισθήματα. Το σημαντικότερο είναι να τις αναγνωρίζετε και να δράτε με συνείδηση και όχι αυτόματοποιημένα.
Με ποιον τρόπο μπορεί το Mindfulness να σας βοηθήσει;
Μέσω της συνεχούς πρακτικής του διαλογισμού, θα είστε σε θέση να παρατηρήσετε πότε χάνετε τη σύνδεση με την παρούσα στιγμή. Θα εντοπίζετε τι αποσπά την προσοχή σας, και θα ασκηθείτε στο να επαναφέρετε την επίγνωση στην εστίασή σας. Καθημερινά, όταν αντιμετωπίζετε δυσάρεστα συναισθήματα και καταστάσεις, θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε την τεχνική αναπνοής του Mindful Breathing Space, σαν μέσο υποστήριξης και διατήρησης της συναισθηματικής σας ισορροπίας.
Συνοψίζοντας, η ερώτηση αν “Αντιδράτε ή Ανταποκρίνεστε στην Εμπειρία;” έχει στόχο να σας προβληματίσει και να σας κάνει να παρατηρήσετε τον τρόπο που λειτουργείτε και, γιατί όχι, να ξεκινήσετε να ανοίγετε τον δρόμο για μία πιο συνειδητή ζωή.
