Η πίεση δεν χρειάζεται να μετατραπεί σε στρες

Η πίεση δεν χρειάζεται να μετατραπεί σε στρες.

Η διαδικασία κατανόησης της λειτουργίας του άγχους, ξεκινά με το να αντιληφθούμε ότι το άγχος δεν προκαλείται από άλλα άτομα ή από εξωτερικά γεγονότα, αλλά από τις αντιδράσεις μας σε αυτά. Στον εργασιακό χώρο, πολλοί άνθρωποι αποδίδουν τα υψηλά επίπεδα άγχους τους στο αφεντικό, τη δουλειά, τις προθεσμίες που πρέπει να προλάβουν ή τις υπερβολικές τους υποχρεώσεις σε σχέση με το χρόνο τους. Υπάρχουν όμως αντίστοιχα άτομα, που αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις και το κάνουν χωρίς άγχος.

Η πίεση δεν είναι άγχος. Μετατρέπεται όμως σε αυτό, όταν προσθέτετε ένα συστατικό: τον μηρυκασμό, ή αλλιώς την τάση να συνεχίζετε να ξανασκέφτεστε το παρελθόν ή πιθανά μελλοντικά γεγονότα, ενώ ταυτόχρονα προσδίδετε αρνητικά συναισθήματα σε αυτές τις σκέψεις. Φυσικά, όταν κάποιος είναι ηγέτης, είναι απαραίτητο να εξασκείται στον μελλοντικό σχεδιασμό, ακόμη και να μελετά προηγούμενα μαθήματα — αλλά αυτή είναι μια αναλυτική, βραχυπρόθεσμη διαδικασία, που έχει θετικό αντίκτυπο. Αντίθετα, ο μηρυκασμός είναι συνεχής και καταστροφικός και αποδυναμώνει την υγεία, την παραγωγικότητα και την ευημερία σας. Οι μόνιμα αγχώδεις άνθρωποι έχουν την τάση να παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα στεφανιαίων προβλημάτων αλλά και κατασταλμένη ανοσοποιητική λειτουργία. Η παραμονή στο παρελθόν ή το μέλλον, μας απομακρύνει επίσης από το παρόν, καθιστώντας μας ανίκανους να ολοκληρώσουμε το έργο που τώρα βρίσκεται στα χέρια μας. Αν ρωτήσετε αυτούς τους ανθρώπους πώς αισθάνονται, κανένας δεν θα πει ότι είναι «ευτυχισμένος».  Οι περισσότεροι νιώθουν δυστυχία.

 

Για να κόψετε αυτή τη συνήθεια που προκαλεί άγχος, σας προτείνουμε τέσσερα βήματα:

 

1.Ξυπνήστε: Οι άνθρωποι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους σε μια κατάσταση που ονομάζεται «ξυπνητή κατάσταση ύπνου», η κατάσταση στην οποία η συνειδητή παρουσία μας είναι αποσυνδεδεμένη από το περιβάλλον και λειτουργούμε στον «αυτόματο πιλότο». Αυτό για παράδειγμα, αντιλαμβάνεστε ότι συμβαίνει όταν μπαίνετε στο πάρκινγκ του γραφείου αλλά δεν θυμάστε τη διαδρομή μέχρι εκεί, ή όταν κάποιος σε μια σύσκεψη ζητά τη γνώμη σας, αλλά έχετε χάσει τα τελευταία λεπτά της συνομιλίας. Δεδομένου ότι όλη η διαδικασία του μηρυκασμού συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτής της κατάστασης, το πρώτο βήμα είναι να κάνετε κάτι για να ξεφύγετε από αυτό. Μπορείτε να δοκιμάσετε το εξής: Σταθείτε όρθιοι, χτυπήστε τα χέρια σας και κινήστε το σώμα σας. Ή μπορείτε να το κάνετε νοητικά: Συνδεθείτε με τις αισθήσεις σας παρατηρώντας τι μπορείτε να ακούσετε, να δείτε, να μυρίσετε, να γευτείτε και να αισθανθείτε. Η ιδέα είναι να επανασυνδεθείτε με τον κόσμο.

 

2.Ελέγξτε την εστίαση σας. Όταν μηρυκάζετε, η εστίαση σας παγιδεύεται σε ένα μη παραγωγικό κύκλωμα, όπως ένα χάμστερ στον τροχό. Χρειάζεται να ανακατευθύνετε τον εαυτό σας σε τομείς στους οποίους μπορείτε να αναλάβετε ωφέλιμη δράση. Ακολουθεί μια άσκηση που σας ενθαρρύνουμε να χρησιμοποιήσετε: Σε μία σελίδα σχεδιάστε έναν κύκλο και γράψτε όλα τα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε ή να επηρεάσετε μέσα σε αυτόν και όλα τα πράγματα που δεν μπορείτε, έξω από αυτόν. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να νοιάζεστε για τα εξωτερικά στοιχεία – τη δουλειά, τους φίλους, την οικογένειά σας – χωρίς απαραίτητα να ανησυχείτε για αυτά.

 

3.Τοποθετήστε τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Οι άνθρωποι που μηρυκάζουν τείνουν να καταστροφολογούν, ενώ οι δυνατοί ηγέτες κρατούν τα πράγματα με προοπτική τόσο για τους ίδιους, όσο και για τις ομάδες τους. Για να το καταφέρετε αυτό, προτείνουμε να δοκιμάσετε τρεις τεχνικές: α) αντιπαραβολή (συγκρίνοντας μία αγχωτική κατάσταση του παρελθόντος με μία τρέχουσα, δηλ. μια σοβαρή ασθένεια έναντι μιας χαμένης πώλησης), β) ερώτηση (ρωτώντας τον εαυτό σας «Πόσο αυτό που συμβαίνει θα έχει σημασία σε τρία χρόνια από τώρα;» και «Ποιο είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να έχει συμβεί;» και «Πώς θα έβγαινα ζωντανός από αυτό;») και γ) νέα πλαισίωση της κατάστασης (κοιτάζοντας την πρόκλησή σας από μια νέα οπτική γωνία: «Ποια είναι η ευκαιρία σε αυτή την κατάσταση που δεν έχω δει ακόμα;»

 

4.Απελευθερώστε το. Το τελευταίο βήμα είναι συχνά το πιο δύσκολο. Αν ήταν εύκολο να το αφήσουμε, θα το είχαμε κάνει ήδη. Διαπιστώνουμε ότι τρεις τεχνικές βοηθούν. Το πρώτο είναι η αποδοχή: Αναγνωρίστε ότι είτε σας αρέσει, είτε όχι, η κατάσταση είναι έτσι όπως είναι. Το δεύτερο είναι η εκμάθηση του μαθήματος. Ο εγκέφαλός σας θα ελέγχει τα γεγονότα μέχρι να νιώσει ότι έχετε κερδίσει κάτι από αυτά, οπότε αναρωτηθείτε: «Τι έμαθα από αυτήν την εμπειρία;» Το τρίτο είναι η δράση. Μερικές φορές η πραγματική λύση δεν είναι να χαλαρώσεις, αλλά να κάνεις κάτι για την κατάστασή σου. Αναρωτηθείτε: «Τι ενέργεια απαιτείται εδώ;»

Πηγή:

https://hbr.org

Υγεία και άγχος

Υγεία και άγχος: Το άγχος έχει τις ρίζες του στον πυρήνα του νευρικού μας συστήματος, το οποίο αποτελείται από δύο μέρη: α) Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα που ανταποκρίνεται στον κίνδυνο και αποφασίζει για το αν θα δράσουμε, θα φύγουμε, ή θα ακινητοποιηθούμε (το λεγόμενο fight, flight or freeze syndrome) β) Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα που αφορά τη διαδικασία της χαλάρωσης και της πέψης και που αποτελεί την ιδανική κατάσταση που θα έπρεπε να βρισκόμαστε τουλάχιστον για το 90 % του χρόνου μας.

Σε ότι αφορά το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, εμπλέκεται όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση κινδύνου, όπως π.χ. το να τρέξουμε να σωθούμε από ένα λιοντάρι, ή όταν απειλείται άμεσα η ζωή μας. Τη στιγμή που βλέπουμε το λιοντάρι, τα κέντρα που πυροδοτούν το άγχος στον εγκέφαλό μας, ανεβαίνουν. Μπορείτε να τρέξετε μακριά από αυτό. Οι καρδιακοί παλμοί σας θα ανέβουν, αλλά η πέψη σταματά. Δεν χρειάζεται να χωνέψετε το φαγητό σας καθώς έχετε μόλις 20 λεπτά ζωής. Έτσι, το οξύ του στομάχου πέφτει, τα παγκρεατικά ένζυμα μειώνονται και όλα βρίσκονται σε μια χαοτική κατάσταση, ενώ το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανεβαίνει ταχύτατα, ωστόσο βραχυπρόθεσμα. Αναλογιστείτε, ότι όταν τρέχουμε για να σωθούμε, θέλουμε όλο το αίμα να πάει στον κινητικό φλοιό και στους μύες, και να χρησιμοποιήσουμε τον εγκέφαλο μας σωστά, προκειμένου να βγούμε από αυτή την κατάσταση το συντομότερο δυνατόν. Αυτή είναι η καλή πλευρά του άγχους.

Σκεφτείτε πως αυτή η κατάσταση είναι για να ανταποκριθούμε μόνο για 20 λεπτά. Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση που η αντίστοιχη απειλή είναι το αφεντικό σας, η σύζυγός σας, ο λογαριασμός στην τράπεζα, ή τα e mail σας; Όλα αυτά δημιουργούν την ίδια αίσθηση στο σώμα: ότι προσπαθείτε μόνιμα να σωθείτε από ένα λιοντάρι.

Η κορτιζόλη είναι γνωστή ως η ορμόνη της μακροζωίας. Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η ορμόνη του στρες επηρεάζει τη διάθεση, την ενέργεια, τον ύπνο και το βάρος μας. Πολλοί άνθρωποι διαμαρτύρονται για την κοιλιά και το επιπλέον βάρος τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι η αιτία είναι πως δεν βρίσκονται στο παρασυμπαθητικό τρόπο πέψης, οπότε το σώμα τους αποθηκεύει λίπος για την ασφάλεια του και για την περίπτωση που θα χρειαστεί να καταφέρει να επιβιώσει.

Πώς εκδηλώνεται το εργασιακό στρες στο σώμα μας

Συμπτώματα Εργασιακού Στρες

Ενδείξεις: Το εργασιακό στρες μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικό τρόπο στον καθένα: με αισθήματα άγχους ή/και κατάθλιψης λόγω διαπροσωπικών συγκρούσεων, φόβο αδυναμίας ικανοποίησης των προσδοκιών του εργοδότη, συγκρούσεις με συνεργάτες,  άγχος για απώλεια της θέσης εργασίας ή υποβιβασμού αυτής, ή ακόμη και θλίψη που σχετίζεται με παράπονα  λόγω υπερβολικών εργασιακών ευθυνών.

Σε αυτά, προστίθενται και οι ψυχολογικές αντιδράσεις/συμπτώματα του εργαζομένου: ευερεθιστότητα, αισθήματα αβεβαιότητας και ανασφάλειας, διαρκής ανησυχία, έλλειψη διάθεσης και κινήτρου, μειωμένη αυτοπεποίθηση, θυμός, αισθήματα ενοχής. Επιπλέον, τα σωματικά συμπτώματα (κούραση ή εξάντληση, αλλαγές στην όρεξη, πονοκέφαλοι, αϋπνία, ναυτία, ταχυπαλμίες, πόνοι στον αυχένα και τους ώμους), με τελευταία τα συμπεριφορικά συμπτώματα (δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και στη συγκέντρωση, μειωμένη επίδοση και αίσθημα ανικανότητας).

Είναι ξεκάθαρο ότι η εύρεση τρόπων αντιμετώπισης των δυσάρεστων καταστάσεων στον εργασιακό χώρο αλλά και οι τεχνικές χαλάρωσης, αποτελούν επιτακτική ανάγκη.

Σε ατομικό επίπεδο, ο εργαζόμενος προκειμένου να εξαλείψει τις φυσικές εκδηλώσεις εργασιακού στρες,  χρειάζεται να ακολουθήσει με συνέπεια και πειθαρχία ορισμένες τεχνικές που θα τον βοηθήσουν και θα τον υποστηρίξουν στο να υιοθετήσει έναν θετικό τρόπο σκέψης, να εντάξει τη σωματική άσκηση και την υγιεινή διατροφή και να αποκτήσει διαφορετική προσέγγιση των δυσάρεστων και καταστροφικών σκέψεων.

Οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους, θα πρέπει να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον, συνταιριάζοντας τις εργασιακές απαιτήσεις με τις δυνατότητες των υπαλλήλων τους, παρέχοντας τους κίνητρα και ενισχύοντας τους θετικά, προσφέροντας εκπαίδευση σε θέματα διαχείρισης στρες και χαλάρωσης.

Αντίκτυπος εργασιακού άγχους στους εργαζόμενους

Παρατηρώντας τα δεδομένα που σχηματίζουν το τοπίο της σύγχρονης εποχής, η πίεση που ασκείται στις επιχειρήσεις από το αρνητικό περιβάλλον, αναπόφευκτα επηρεάζει την ποιότητα των εργασιακών σχέσεων. Σε αυτό το δύσκολο οικονομικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε την προηγούμενη δεκαετία, προστέθηκε η πανδημία COVID-19 η οποία επηρέασε ποικιλοτρόπως πολλούς κλάδους της οικονομίας, αρχικά μέσω της αναστολής λειτουργίας κάποιων επιχειρήσεων αλλά και της αλλαγής των συνηθειών των καταναλωτών. Αντίστοιχα επηρεάστηκε και η αγορά εργασίας με αλλαγές στο ωράριο, τους μισθούς, τη δυνατότητα τηλεργασίας, αλλά και τη δημιουργία υψηλότερου ανταγωνισμού στις υψηλόβαθμες θέσεις, με αποτέλεσμα το εργασιακό άγχος να διογκώνεται και οι επαγγελματικές επιδόσεις να ταλανίζονται, επιδρώντας τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων όσο και στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Οι υπέρμετρες απαιτήσεις των εργοδοτών προκάλεσαν την επιβλαβή αντίδραση των ανθρώπων σε αυτή την υπερβολική πίεση ή σε οποιαδήποτε άλλη μορφή απαίτησης τους βαραίνει (υγεία εργαζομένων και εργασιακό άγχος). Το εργασιακό άγχος λοιπόν, κατά κύριο λόγο εμφανίζεται και εντατικοποιείται στην ανισορροπία που προκαλείται αφενός μεταξύ των απαιτήσεων του εργασιακού ρόλου και αφετέρου των ικανοτήτων/δυνατοτήτων του εργαζομένου, ή τις διαθέσιμες πηγές υποστήριξης του.

Ο αντίκτυπος του εργασιακού άγχους στους εργαζόμενους και οι συνέπειες του  άγχους στην εργασία και την απόδοση είναι πολλαπλές και ιδιαίτερα σημαντικές, με επικρατέστερες τη μειωμένη παραγωγικότητα, την έλλειψη συγκέντρωσης, την αδυναμία ιεράρχησης προτεραιοτήτων, τη μειωμένη αίσθηση ομαδικότητας, την αδυναμία υλοποίησης στόχων, την έλλειψη επικοινωνίας, κ.α. Δυστυχώς, οι συνέπειες αυτές, επιβαρύνουν από κοινού, εργαζομένους και επιχειρήσεις.

Πέρα από την φύση της εργασίας και το εξωτερικό του περιβάλλον, η προσωπικότητα του κάθε ατόμου (αν είναι απαισιόδοξος, αγχώδης, ανταγωνιστικός, οργανωτικός, καταναγκαστικός, εργασιομανής,  ευαίσθητος ή τελειομανής), επηρεάζει σημαντικά τη θέση και συμπεριφορά του στο σύνολο, επηρεάζοντας την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.