Τι είναι το Mindfulness και ποια τα οφέλη του στο σώμα μας

Mindfulness είναι η με πρόθεση, εστιασμένη προσοχή στην παρούσα εμπειρία, με προσέγγιση όπως αποδοχή, περιέργεια, συμπόνια για τον εαυτό και δεκτικότητα.

Αν επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτόν τον ορισμό, λέγοντας πρόθεση, εννοούμε την απόφαση κάποιου να ζει ενσυνείδητα. Στην καθημερινότητα, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, η προσοχή μας αποσπάται δεξιά αριστερά, αλλά βρίσκεται πάντοτε κάπου, είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι. Γιατί όμως χρειάζεται απόφαση για να κάνετε κάτι τέτοιο; Η απόφαση είναι απαραίτητο συστατικό καθώς απαιτείται προσπάθεια για να ζείτε συνειδητά, εστιάζοντας κάπου από επιλογή. Να παρατηρείτε και να έχετε αντίληψη των σκέψεων, των συναισθημάτων, των σωματικών αισθήσεων, αλλά και του περιβάλλοντος που βρίσκεστε.

Η σπουδαιότητα της παρούσας στιγμής έγκειται στο γεγονός ότι το μυαλό σας φαίνεται να είναι ρυθμισμένο να αναπαράγει περιστατικά του παρελθόντος και σε μεγάλο βαθμό να ανησυχεί για το μέλλον.

Το 2010 μια έρευνα από τον Killingsworth και τον Gilbert στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, πρότεινε ότι ο τυπικός ανθρώπινος εγκέφαλος αφιερώνει περίπου το 50% του χρόνου του σκεπτόμενος το παρελθόν και το μέλλον, και μόνο το 50% στο εδώ και τώρα, την παρούσα στιγμή.

Γιατί όμως το να ζει κανείς στην παρούσα στιγμή είναι άκρως σημαντικό;
Ο Gandhi είπε κάποτε ότι «το μέλλον εξαρτάται από το τι κάνουμε στο παρών». Εάν η προσοχή σας είναι ως επί το πλείστον στο παρελθόν και στο μέλλον, δεν μπορείτε να αποδώσετε αποτελεσματικά στο «εδώ και τώρα», την παρούσα στιγμή. Άλλά το αύριο δεν έρχεται ποτέ. Μόνο το σήμερα υπάρχει. Το τι κάνεις σήμερα και πώς εστιάζεις στο τώρα έχει σημασία.

Το πρόβλημα με την περιπλάνηση του μυαλού στο παρελθόν, είναι ότι αυτές οι σκέψεις μπορούν εύκολα να καταλήξουν σε αρνητικές αλληλεπιδράσεις.

Φυσικά δεν υπάρχει τίποτα κακό με την σκέψη. Στην πραγματικότητα, η σκέψη είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή. Το πρόβλημα είναι η συνεχής ανησυχία που οδηγεί σε δυστυχία.

Το Mindfulness βοηθάει να φέρετε πίσω την ισορροπία από τις ατέλειωτες σκέψεις και ανησυχίες και να καλλιεργήσετε την ικανότητα να σταματήσετε αυτή την αντιπαραγωγική διαδικασία. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να εστιάζετε στην παρούσα στιγμή. Αφορά το να διατηρείτε σωστή νοοτροπία και στάση στα πράγματα. Εάν η προσοχή που δίνετε είναι εμποτισμένη με αρνητικότητα και αυτοκριτική, λογικά μόνο κακό θα σας κάνει. Η σωστή στάση και νοοτροπία οικοδομούν θετικές βάσεις για τη ζωή σας.

Οφέλη της πρακτικής mindfulness σε σωματικό επίπεδο:

• Χαλαρώνει η ένταση από τους μύες. Όταν αγχώνεστε το σώμα σας μπαίνει σε διαδικασία «μάχης ή φυγής». Οι μύες προετοιμάζονται είτε για να παλέψουν είτε για να φύγουν. Το mindfulness σας επιτρέπει να παρατηρήσετε την ένταση στο σώμα σας όταν το στρες αυξάνεται.
• Μειώνει την αρτηριακή πίεση και προστατεύει την καρδιά.
• Βελτιώνει τη σχέση σας με το φαγητό και με το πεπτικό σύστημα που επιβαρύνεται ιδιαίτερα πολύ στα άτομα που αντιμετωπίζουν αγχώδεις διαταραχές. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συνειδητή διατροφή μπορεί να μειώσει την υπερβολική κατανάλωση φαγητού, και μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος, με δυνατότητα να μειώσει χρόνιες παθήσεις όπως η ανορεξία και η βουλιμία και να βοηθήσει με τα συμπτώματα διαβήτη τύπου 2.
• Μακροζωία μέσω προστασίας του DNA. Πρόκειται για ένα καταπληκτικό εύρημα. Τα χρωμοσώματα στα κύτταρά σας έχουν ένα προστατευτικό κάλυμμα στην άκρη τους για να τα εμποδίζει να ξεφτίσουν. Αυτά τα προστατευτικά καλύμματα ονομάζονται τελομερή και αυξάνονται ή μειώνονται σε μέγεθος, ως αντίδραση του οργανισμού σε διάφορους παράγοντες όπως το περιβάλλον και η ψυχολογία. Παλαιότερα θεωρούνταν ότι η φθορά αυτών των τελομερών ήταν αναπόφευκτη και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο των κυττάρων. Αλλά το 2009, η Δρ Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν κέρδισε το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη ότι μια ουσία στο σώμα που ονομάζεται τελομεράση προστατεύει τα τελομερή. Συνεπώς, περισσότερη τελομεράση θα σήμαινε μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Και εδώ έρχονται τα καλά νέα: η ενσυνειδητότητα αυξάνει την ποσότητα της τελομεράσης. Αυτό βοηθά στην αποτελεσματική μείωση ή ίσως και στην αναστροφή της γήρανσης των κυττάρων σας (Alidina S., 2015: 19).
• Μία άλλη βασική λειτουργία του οργανισμού που σχεδόν απενεργοποιεί το χρόνιο άγχος είναι το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Το ανοσοποιητικό είναι ένα σύστημα που σας προστατεύει μακροπρόθεσμα, ενώ η απόκριση του στρες βραχυπρόθεσμα (μέσω της λειτουργίας μάχης ή φυγής). Όταν όμως έχετε χρόνιο στρες, αποδυναμώνετε τη μακροχρόνια προστασία, δηλαδή το ανοσοποιητικό. Μία έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα που κάνουν πρακτική mindfulness χάνουν λιγότερες μέρες εργασίας από αναπνευστικές μολύνσεις και τα συμπτώματά τους είναι πιο ήπια και για μικρότερο χρονικό διάστημα.
• Ανακούφιση από τον πόνο. Μία μικρή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience το 2011, καταγράφηκε ότι το mindfulness μείωσε την ένταση του πόνου κατά 40%. Η έρευνα έδειξε ότι η ανακούφιση από τον πόνο σχετίζεται με τον διαφορετικό τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος όταν κάποιος λειτουργεί ενσυνείδητα.
• Βελτίωση του ύπνου. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα οφέλη που αναφέρουν αυτοί που ασχολούνται με το mindfulness και υπάρχει έρευνα από το πανεπιστήμιο της Utah που το επιβεβαιώνει.