Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας – 10 Οκτωβρίου

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας επικεντρώνεται στην κρίσιμη σύνδεση μεταξύ “Ψυχικής Υγείας, στην Εργασία”. Με το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού να εργάζεται, ο χώρος εργασίας επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία, προσφέροντας είτε υποστήριξη είτε θέτοντας κινδύνους για την ευημερία του ατόμου.

Το ασφαλές, υγιές και ευχάριστο εργασιακό περιβάλλον μπορεί να προστατεύσει την ψυχική υγεία, ενώ οι ανθυγιεινές συνθήκες -όπως η παρενόχληση, οι διακρίσεις ή οι υπερβολικές απαιτήσεις- μπορούν να συμβάλουν σε προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως αγχώδη διαταραχή. Καθώς οι χώροι εργασίας επηρεάζουν τόσο την προσωπική όσο και την επαγγελματική ποιότητα ζωής, απαιτείται επείγουσα δράση για την προστασία της ψυχικής υγείας σε αυτά τα περιβάλλοντα.

Οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες και οι οργανώσεις των εργαζομένων πρέπει να συνεργαστούν και να δράσουν υπέρ της βελτίωσης της ψυχικής υγείας του ατόμου. Οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη συμβολή των εργαζομένων, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν βιωματική εμπειρία σε παρόμοιες καταστάσεις. Εφαρμόζοντας στρατηγικές βασισμένες σε αποδείξεις και επενδύοντας σε κατάλληλα προγράμματα υποστήριξης, μπορούμε να προωθήσουμε ένα μέλλον όπου οι εργαζόμενοι θα ευημερούν τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά.

Βασικά μηνύματα

1. Η ψυχική υγεία και η εργασία είναι αλληλένδετες:

Ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον προάγει την ψυχική υγεία του εργαζομένου, παρέχοντας σκοπό, σταθερότητα και ικανοποίηση. Ωστόσο, οι κακές συνθήκες εργασίας -όπως οι πολλές ώρες εργασίας, οι υπερβολικές απαιτήσεις, οι χαμηλές αμοιβές ή η ανεπαρκής αυτονομία- μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ευημερία, μειώνοντας τόσο την εργασιακή απόδοση όσο και την προσωπική ευτυχία.

2. Κίνδυνοι ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο:

Οι εργαζόμενοι έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις, όπως το άγχος, την έλλειψη ελέγχου, τις διακρίσεις και τις ανασφαλείς συνθήκες εργασίας. Χωρίς επαρκή υποστήριξη, τα άτομα σε θέσεις εργασίας υψηλού κινδύνου είναι πιο ευάλωτα σε ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, που οδηγούν σε επαγγελματική εξουθένωση, άγχος και κατάθλιψη.

3. Επιπτώσεις στα άτομα και την κοινωνία:

Οι εργαζόμενοι με μη θεραπευμένες ψυχικές καταστάσεις, μπορεί να έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης, εργασιακή δυσαρέσκεια και δυσκολίες παραμονής στον εργασιακό τους χώρο. Αυτό επηρεάζει επίσης τους φροντιστές, τις οικογένειες και την ευρύτερη κοινωνία. Η κακή ψυχική υγεία στην εργασία συνδέεται με απουσίες, υψηλό κύκλο εργασιών και μειωμένη παραγωγικότητα, ενώ μόνο η κατάθλιψη και το άγχος προκαλούν την απώλεια περίπου 12 δισεκατομμυρίων εργάσιμων ημερών ετησίως.

4. Αντιμετώπιση του στίγματος και των διακρίσεων:

Το στίγμα παραμένει σημαντικό εμπόδιο για τα άτομα με ψυχικές παθήσεις, εμποδίζοντάς τα να αναζητήσουν βοήθεια ή να διατηρήσουν την εργασία τους. Η μείωση αυτής της αίσθησης ντροπής, πραγματοποιείται μέσω της εκπαίδευσης, των εκστρατειών ευαισθητοποίησης, όπως επίσης και πολιτικών ομαδοποίησης χωρίς αποκλεισμούς. Αυτές οι δράσεις συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο υγιούς και περισσότερο δίκαιου εργασιακού χώρου.

5. Υποστήριξη των εργαζομένων για να ευδοκιμήσουν:

Οι εργοδότες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη των εργαζομένων με ψυχικές παθήσεις. Οι εύλογες προσαρμογές, όπως τα ευέλικτα ωράρια, τα συχνά διαλείμματα και η ανοιχτή επικοινωνία, βοηθούν τους εργαζόμενους να διαχειρίζονται τις ιδιαίτερες συνθήκες τους και να αποδίδουν αποτελεσματικά.

6. Εκπαίδευση διευθυντών για την προώθηση της ψυχικής υγείας:

Η εκπαίδευση των διευθυντών ώστε να αναγνωρίζουν τα θέματα ψυχικής υγείας και να ανταποκρίνονται με ενσυναίσθηση, είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού εργασιακού περιβάλλοντος. Οι καλά επιμορφωμένοι ηγέτες αποτελούν το κλειδί για την προώθηση της ψυχικής ευεξίας, την ενίσχυση της εργασιακής ικανοποίησης και τη βελτίωση της δυναμικής της ομάδας.

7. Συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρήσεων:

Οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων οφείλουν να συνεργαστούν για τη δημιουργία πολιτικών που προλαμβάνουν τους κινδύνους για την ψυχική υγεία, προάγουν την ευημερία και δημιουργούν υποστηρικτικούς χώρους εργασίας όπου η ψυχική υγεία αποτελεί προτεραιότητα.

8. Ανάληψη προσωπικής δράσης για την ψυχική υγεία:

Ενώ οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες φέρουν την πρωταρχική ευθύνη, τα άτομα μπορούν επίσης να λάβουν προληπτικά μέτρα για τη διαχείριση της ψυχικής τους υγείας. Η εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του άγχους, η συνεχής επίγνωση της ψυχικής τους κατάστασης και η αναζήτηση υποστήριξης όταν χρειάζεται, αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τη διατήρηση της ευημερίας.

Τα εργασιακά περιβάλλοντα έχουν τη δύναμη να διαμορφώνουν καταστάσεις που προωθούν την ψυχική υγεία, ενώ η ευθύνη βαρύνει τους εργοδότες, τις κυβερνήσεις και τους εργαζόμενους, καθώς βασική προτεραιότητα θα έπρεπε να αποτελεί η ψυχική ευημερία.

 

Αυτή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ας δεσμευτούμε να οικοδομήσουμε πιο υγιείς, πιο υποστηρικτικούς χώρους εργασίας, όπου όλοι έχουν την ευκαιρία να ευδοκιμήσουν.

Αναγνωρίζοντας τους φόβους μας

Ο φόβος από μόνος του, δεν είναι ένα αρνητικό συναίσθημα. Αντίθετα, όταν συνδυάζεται με ευφυία μας προειδοποιεί για καταστάσεις που μπορεί να μας βλάψουν. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν βρισκόμαστε σε χρόνια κατάσταση φόβου και συνεχώς πιστεύουμε ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί, ότι κάτι πάει λάθος και είναι μονίμως ενεργοποιημένη η αντίδραση της «μάχης ή φυγής» (fight or flight syndrome).

Όταν βρισκόμαστε λοιπόν στην ακραία αυτή φοβική κατάσταση, γινόμαστε ανασφαλείς. Πιστεύουμε ότι δεν θα τα καταφέρουμε, ότι θα αποτύχουμε, ότι δεν είμαστε αρκετοί, και ότι πάντα κάτι θα πάει στραβά.

Όταν δεν έχουμε επίγνωση του φόβου μας, πονάμε και υποφέρουμε γιατί ελέγχει τη συμπεριφορά, τις σκέψεις, και τη συνολική εμπειρία της ύπαρξής μας. Το να αποφεύγουμε να τον δούμε κατάματα, σημαίνει ότι θα εμφανιστεί με μια άλλη μορφή, είτε ως κατάθλιψη, θυμός, αρρώστια, ντροπή, επιθετικότητα, προσκόλληση, ή με τη μορφή εξαρτήσεων.

Το πλέον σημαντικό σε αυτή την κατάσταση, είναι να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει. Η πρακτική για να έχουμε επίγνωση του τι μας συμβαίνει και να διακόψουμε τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που μας καθηλώνουν από το φόβο, είναι η παύση, η παρατήρηση των σωματικών μας αισθήσεων, των συναισθημάτων και πώς όλα αυτά εκδηλώνονται τελικά στη συμπεριφορά μας .

Πώς δουλεύουμε με τους φόβους που έρχονται στην επιφάνεια και εκδηλώνονται; Πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους;

Το πρώτο πράγμα που κάνουμε όταν καλούμε τον φόβο να βγει στην επιφάνεια, είναι να σκανάρουμε και να αισθανθούμε σε φυσικό επίπεδο την αίσθηση που αφήνει στο σώμα μας.

Εκεί, ο φόβος εκδηλώνεται σε τρία σημεία κλειδιά:

  • Στον αυχένα
  • Στο στήθος
  • Στην κοιλιά

Βοηθάει να αρχίσουμε να τον αναγνωρίζουμε, αντί να του αντιστεκόμαστε και να «κλειδώνουμε».

Μπορείτε να κάνετε τις εξής ερωτήσεις στον εαυτό σας:

-Τι είναι αυτό που πραγματικά ζητάει την προσοχή μου;

-Τι είναι αυτό που με τίποτα δεν θα ήθελα να νιώσω;

Με αυτόν τον τρόπο, θα φωτίσετε και θα διασαφηνίσετε περισσότερο το πού έχει την τάση να εστιάζει η προσοχή σας. Χρειάζεται να εξερευνήσετε και να δώσετε όνομα σε αυτά που παρατηρείτε. Κάτι που μπορεί να σας βοηθήσει όταν αρχίζετε να γνωρίζεστε με τους φόβους σας, είναι το να θυμάστε να μένετε ανοιχτοί. Να επικοινωνείτε μαζί τους.

Σε άλλους ανθρώπους βοηθάει η γείωση. Αντί να εστιάζουν στην ευαλωτότητα, επικεντρώνονται στο μεγαλείο της ύπαρξής τους στη γη.

Σε άλλους πάλι, βοηθούν συγκεκριμένες τεχνικές αναπνευστικών ασκήσεων, με τις οποίες τον κατευνάζουν. Αισθάνονται πού είναι ο φόβος και αναπνέουν μαζί του.

Αυτοί είναι κάποιοι τρόποι για να επικοινωνήσουμε με τον φόβο από τον οποίο τακτικά τρέχουμε να ξεφύγουμε.

Η πτυχή της ευγένειας και της αγάπης

Πώς μπορούμε να αφυπνίσουμε τις ποιότητες της ευγένειας και της αγάπης ώστε να συμπεριλάβουνε μέσα τους τον φόβο;

Κλείστε τα μάτια και ελάτε σε επαφή με την αναπνοή σας. Πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές, εισπνέοντας από την μύτη και εκπνέοντας από ανοιχτό στόμα, βγάζοντας ίσως κάποιον ήχο, απελευθερώνοντας όλη τη συσσωρευμένη ένταση από την περιοχή.

Επιστρέψτε στη φυσική ροή της αναπνοής σας, καθώς εισέρχεται και εξέρχεται από τα ρουθούνια σας, επιτρέποντας την να επανέλθει στον φυσιολογικό της ρυθμό και παρατηρήστε…

Όταν είστε έτοιμοι, εισπνεύστε και ελάτε σε επαφή με ένα κύμα στην περιοχή της καρδιάς.

Εκπνεύστε και το κύμα αυτό θα ανήκει στον ωκεανό.

Ο φόβος ανήκει σε έναν απέραντο αλλά στοργικό χώρο. Έναν χώρο καρδιάς. Με οδηγό την αγάπη που καλλιεργείτε, αυτό που κάνετε είναι να αγκαλιάζετε τον φόβο.

Η παρουσία της αγάπης και του μεγαλείου της, μας επιτρέπει σε αυτήν τη διαδικασία να εμπιστευτούμε τον ωκεανό.

Το κύμα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο φόβος, θα ξανάρθει, αλλά εμπιστευόμαστε κάτι μεγαλύτερο από αυτό, τον ωκεανό που το συμπεριλαμβάνει.

ΑΡΑ:

Προκειμένου να κατευνάσουμε τον φόβο και τις αντιδράσεις που προκαλεί, χρειαζόμαστε τις δύο παρακάτω πτυχές:

Α) Αρχικά, να φέρουμε την επίγνωση στον φόβο και να αναγνωρίσουμε την ύπαρξή του και στη συνέχεια, να επικοινωνούμε με το σώμα μας ώστε να αντιλαμβανόμαστε τι του προκαλεί.

Β) Χρειαζόμαστε ευγένεια και να καλλιεργήσουμε ποιότητες όπως ευαισθησία, τρυφερότητα και στοργή, που θα υπερκαλύψουν και θα συμπεριλάβουν το αίσθημα του φόβου.

Όταν κατακτούμε αυτά τα δύο, υπάρχει μια μετατόπιση στον εξελικτικό μας εαυτό, προς την πληρότητα της ύπαρξής μας.

Καλλιόπη Στρατάκη

Η πίεση δεν χρειάζεται να μετατραπεί σε στρες

Η πίεση δεν χρειάζεται να μετατραπεί σε στρες.

Η διαδικασία κατανόησης της λειτουργίας του άγχους, ξεκινά με το να αντιληφθούμε ότι το άγχος δεν προκαλείται από άλλα άτομα ή από εξωτερικά γεγονότα, αλλά από τις αντιδράσεις μας σε αυτά. Στον εργασιακό χώρο, πολλοί άνθρωποι αποδίδουν τα υψηλά επίπεδα άγχους τους στο αφεντικό, τη δουλειά, τις προθεσμίες που πρέπει να προλάβουν ή τις υπερβολικές τους υποχρεώσεις σε σχέση με το χρόνο τους. Υπάρχουν όμως αντίστοιχα άτομα, που αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις και το κάνουν χωρίς άγχος.

Η πίεση δεν είναι άγχος. Μετατρέπεται όμως σε αυτό, όταν προσθέτετε ένα συστατικό: τον μηρυκασμό, ή αλλιώς την τάση να συνεχίζετε να ξανασκέφτεστε το παρελθόν ή πιθανά μελλοντικά γεγονότα, ενώ ταυτόχρονα προσδίδετε αρνητικά συναισθήματα σε αυτές τις σκέψεις. Φυσικά, όταν κάποιος είναι ηγέτης, είναι απαραίτητο να εξασκείται στον μελλοντικό σχεδιασμό, ακόμη και να μελετά προηγούμενα μαθήματα — αλλά αυτή είναι μια αναλυτική, βραχυπρόθεσμη διαδικασία, που έχει θετικό αντίκτυπο. Αντίθετα, ο μηρυκασμός είναι συνεχής και καταστροφικός και αποδυναμώνει την υγεία, την παραγωγικότητα και την ευημερία σας. Οι μόνιμα αγχώδεις άνθρωποι έχουν την τάση να παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα στεφανιαίων προβλημάτων αλλά και κατασταλμένη ανοσοποιητική λειτουργία. Η παραμονή στο παρελθόν ή το μέλλον, μας απομακρύνει επίσης από το παρόν, καθιστώντας μας ανίκανους να ολοκληρώσουμε το έργο που τώρα βρίσκεται στα χέρια μας. Αν ρωτήσετε αυτούς τους ανθρώπους πώς αισθάνονται, κανένας δεν θα πει ότι είναι «ευτυχισμένος».  Οι περισσότεροι νιώθουν δυστυχία.

 

Για να κόψετε αυτή τη συνήθεια που προκαλεί άγχος, σας προτείνουμε τέσσερα βήματα:

 

1.Ξυπνήστε: Οι άνθρωποι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους σε μια κατάσταση που ονομάζεται «ξυπνητή κατάσταση ύπνου», η κατάσταση στην οποία η συνειδητή παρουσία μας είναι αποσυνδεδεμένη από το περιβάλλον και λειτουργούμε στον «αυτόματο πιλότο». Αυτό για παράδειγμα, αντιλαμβάνεστε ότι συμβαίνει όταν μπαίνετε στο πάρκινγκ του γραφείου αλλά δεν θυμάστε τη διαδρομή μέχρι εκεί, ή όταν κάποιος σε μια σύσκεψη ζητά τη γνώμη σας, αλλά έχετε χάσει τα τελευταία λεπτά της συνομιλίας. Δεδομένου ότι όλη η διαδικασία του μηρυκασμού συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτής της κατάστασης, το πρώτο βήμα είναι να κάνετε κάτι για να ξεφύγετε από αυτό. Μπορείτε να δοκιμάσετε το εξής: Σταθείτε όρθιοι, χτυπήστε τα χέρια σας και κινήστε το σώμα σας. Ή μπορείτε να το κάνετε νοητικά: Συνδεθείτε με τις αισθήσεις σας παρατηρώντας τι μπορείτε να ακούσετε, να δείτε, να μυρίσετε, να γευτείτε και να αισθανθείτε. Η ιδέα είναι να επανασυνδεθείτε με τον κόσμο.

 

2.Ελέγξτε την εστίαση σας. Όταν μηρυκάζετε, η εστίαση σας παγιδεύεται σε ένα μη παραγωγικό κύκλωμα, όπως ένα χάμστερ στον τροχό. Χρειάζεται να ανακατευθύνετε τον εαυτό σας σε τομείς στους οποίους μπορείτε να αναλάβετε ωφέλιμη δράση. Ακολουθεί μια άσκηση που σας ενθαρρύνουμε να χρησιμοποιήσετε: Σε μία σελίδα σχεδιάστε έναν κύκλο και γράψτε όλα τα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε ή να επηρεάσετε μέσα σε αυτόν και όλα τα πράγματα που δεν μπορείτε, έξω από αυτόν. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να νοιάζεστε για τα εξωτερικά στοιχεία – τη δουλειά, τους φίλους, την οικογένειά σας – χωρίς απαραίτητα να ανησυχείτε για αυτά.

 

3.Τοποθετήστε τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Οι άνθρωποι που μηρυκάζουν τείνουν να καταστροφολογούν, ενώ οι δυνατοί ηγέτες κρατούν τα πράγματα με προοπτική τόσο για τους ίδιους, όσο και για τις ομάδες τους. Για να το καταφέρετε αυτό, προτείνουμε να δοκιμάσετε τρεις τεχνικές: α) αντιπαραβολή (συγκρίνοντας μία αγχωτική κατάσταση του παρελθόντος με μία τρέχουσα, δηλ. μια σοβαρή ασθένεια έναντι μιας χαμένης πώλησης), β) ερώτηση (ρωτώντας τον εαυτό σας «Πόσο αυτό που συμβαίνει θα έχει σημασία σε τρία χρόνια από τώρα;» και «Ποιο είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να έχει συμβεί;» και «Πώς θα έβγαινα ζωντανός από αυτό;») και γ) νέα πλαισίωση της κατάστασης (κοιτάζοντας την πρόκλησή σας από μια νέα οπτική γωνία: «Ποια είναι η ευκαιρία σε αυτή την κατάσταση που δεν έχω δει ακόμα;»

 

4.Απελευθερώστε το. Το τελευταίο βήμα είναι συχνά το πιο δύσκολο. Αν ήταν εύκολο να το αφήσουμε, θα το είχαμε κάνει ήδη. Διαπιστώνουμε ότι τρεις τεχνικές βοηθούν. Το πρώτο είναι η αποδοχή: Αναγνωρίστε ότι είτε σας αρέσει, είτε όχι, η κατάσταση είναι έτσι όπως είναι. Το δεύτερο είναι η εκμάθηση του μαθήματος. Ο εγκέφαλός σας θα ελέγχει τα γεγονότα μέχρι να νιώσει ότι έχετε κερδίσει κάτι από αυτά, οπότε αναρωτηθείτε: «Τι έμαθα από αυτήν την εμπειρία;» Το τρίτο είναι η δράση. Μερικές φορές η πραγματική λύση δεν είναι να χαλαρώσεις, αλλά να κάνεις κάτι για την κατάστασή σου. Αναρωτηθείτε: «Τι ενέργεια απαιτείται εδώ;»

Πηγή:

https://hbr.org

Η αντίδραση “μάχης ή φυγής”, γνωστή ως “fight or flight” response

Η αντίδραση φόβου «μάχης ή φυγής» («fight or flight» response όπως είναι ευρέως γνωστή), είναι μια απόκριση του οργανισμού στο στρες που χαρακτηρίζεται από έκρηξη της αδρεναλίνης, ταχυκαρδία και διεσταλμένες κόρες των ματιών.

Ο όρος «πάλη ή φυγή» αφορά την ανταπόκριση σε οξύ στρες. Όταν ένα ζώο φοβάται ή απειλείται, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ανταποκρίνεται, προκαλώντας αύξηση της αδρεναλίνης  και των χτύπων της καρδιάς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προετοιμάζεται το σώμα να παράγει επιπλέον δύναμη, προκειμένου να αποκτήσει την έκρηξη ταχύτητας που χρειάζεται ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο, ή να βρει την δύναμη που χρειάζεται για να επιτεθεί.

Η απόκριση «μάχης ή φυγής» εμφανίζεται και στους ανθρώπους σε περιόδους στρες ή κινδύνου, όπου το συμπαθητικό νευρικό σύστημα είναι ικανό να προκαλέσει ακραίες ανυψώσεις αδρεναλίνης. Η αντίδραση της «μάχης ή φυγής» μπορεί να είναι εξαιρετικά ισχυρή, αλλά δεν λειτουργεί πάντα προς όφελός μας.

Οι άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίσουν αυτή την αντίδραση, όχι μόνο σε καταστάσεις που γίνεται αντιληπτός ένας κίνδυνος, αλλά και κατά τη διάρκεια μιας λεκτικής διαφωνίας, την οποία μπορεί να συνδυάσουν ακόμα και με σωματική επίθεση. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν κάποιος νιώσει την ανάγκη να φύγει και να διακόψει τη διαφωνία και κάποιος άλλος τον εμποδίσει. Τότε η φυγή (flight) μπορεί να προκαλέσει πάλη (fight) αν αισθανθεί ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από την επίθεση και νοιώσει στριμωγμένος.

Επιπλέον, μερικοί άνθρωποι, ειδικά εκείνοι με διαταραχή μετα-τραυματικού στρες (PTSD), διαταραχή κρίσεων πανικού ή γενικευμένου άγχους, μπορεί να έχουν μια αντίδραση «μάχης ή φυγής» χωρίς εμφανή ή προφανή λόγο. Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα δεν λειτουργεί καλά, και ξαφνικά μία απλή περίπτωση όπως το να μην μπορεί το άτομο να βρει τα κλειδιά του ή κάτι άλλο που ψάχνει, μπορεί να του προκαλέσει ταχυκαρδία, δύσπνοια, ή ακόμη και μια ολοκληρωτική κρίση πανικού. Για άτομα με PTSD, αναμνήσεις  παρελθοντικών τραυματικών γεγονότων, όπως μια μυρωδιά, ή το να βρεθούν σε ένα χώρο που συνέβη κάποιο τραυματικό γεγονός, μπορεί να προκαλέσει την επιθετική τους συμπεριφορά προς τους άλλους, ή πανικό και να τους κάνει να ψάχνουν απεγνωσμένα να φύγουν  και να αλλάξουν άμεσα περιβάλλον.

Η απόκριση της «φυγής» δεν είναι πάντα εμφανής στον άνθρωπο. Μπορεί να αφορά την απομόνωση από κοινωνικές εκδηλώσεις και αλληλεπιδράσεις ή την υπερβολική έκθεση στην τηλεόραση, ή σερφάρισμα στο Ίντερνετ, ξεφεύγοντας ουσιαστικά από τη βιωματική εμπειρία μιας στρεσογόνου κατάστασης.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση «fight or flight» σε κάποια αγχωτική περίοδο της ζωής τους. Παρόλο που τα αρχαία χρόνια αυτή η αντίδραση αποτελούσε μια ενστικτώδη συμπεριφορά με σκοπό να προστατεύσει τα ζώα ή τους ανθρώπους από το κίνδυνο, σήμερα μπορεί να φανεί εξαιρετικά ψυχοφθόρος για τον άνθρωπο. Όταν κάποιος βρίσκεται σε μια τέτοια συνεχή κατάσταση πλήρους υπερδιέγερσης, αυτό μπορεί να τον οδηγήσει σε προβλήματα του εντέρου, σε πανικό, απομόνωση, δυσκολία στον ύπνο ή σε δύσπνοια.

Σημασία Ευτυχίας και Θετικότητας στη Ζωή

Σημασία ευτυχίας και θετικότητας στη ζωή:

Από ψυχολογικής άποψης, η ευτυχία και η θετικότητα έχουν σημαντική επίδραση στη ζωή του ατόμου. Είναι δύο πολύτιμα στοιχεία που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία, την ευεξία και τις σχέσεις του ατόμου με τον εαυτό του και με τους άλλους.

Ως «ευτυχία» αναφέρουμε τη γενική αίσθηση ικανοποίησης και ευεξίας στη ζωή.

Όταν κάποιος αισθάνεται ευτυχισμένος, έχει θετική στάση και απολαμβάνει τις καθημερινές του εμπειρίες. Μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις στην υγεία, καθώς οι ευτυχισμένοι άνθρωποι συνήθως έχουν μειωμένο στρες, βελτιωμένο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξημένη ενέργεια.

Ως «θετικότητα» αναφερόμαστε στην ψυχολογική κατάσταση όπου κάποιος έχει θετικές σκέψεις, συναισθήματα και στάση ζωής.

Οι άνθρωποι με αυτή τη νοοτροπία, συνήθως αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις και τις αποτυχίες με αισιοδοξία, αντοχή αποφασιστικότητα,, ενώ έχει αναφερθεί ότι έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο άγχος και την κατάθλιψη.

 

Η θετικότητα, πολύτιμο στοιχείο για έναν άνθρωπο, μπορεί να έχει αντίκτυπο στη ζωή του με διάφορους τρόπους:

1. Ψυχική ευεξία: Η θετική νοοτροπία μπορεί να μειώσει το άγχος και την κατάθλιψη, να ενισχύσει τη συνολική ψυχική ευεξία και ταυτόχρονα να οδηγήσει σε βελτιωμένη ικανότητα αντιμετώπισης προκλήσεων.

2. Σωματική υγεία: Έρευνες δείχνουν ότι τα θετικά συναισθήματα και η αισιόδοξη προοπτική μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στη σωματική υγεία και να προάγουν ένα ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα.

3. Σχέσεις: Η θετικότητα ενισχύει τις κοινωνικές σχέσεις και την αποτελεσματική επικοινωνία.

4.Επιπλέον, μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα, διότι όταν οι άνθρωποι διατηρούν θετική στάση, τείνουν να προσεγγίζουν τις εργασίες με ενθουσιασμό και επιμονή, οδηγώντας σε αυξημένα επιτεύγματα και επιτυχία.

5. Συνολική ευημερία: Η καλλιέργεια θετικής στάσης συμβάλλει στην αίσθηση της συνολικής ευημερίας και της ικανοποίησης από τη ζωή. Δίνει τη δυνατότητα στα άτομα να εκτιμήσουν και να απολαύσουν τις θετικές πτυχές της ζωής, οδηγώντας σε καλύτερη ποιότητα διαβίωσης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι θετικότητα δεν σημαίνει να αγνοείς ή να καταπιέζεις τα αρνητικά συναισθήματα. Αντιθέτως, περιλαμβάνει την ανάπτυξη μιας ισορροπημένης προοπτικής, την αναγνώριση προκλήσεων και την ενεργή αναζήτηση εποικοδομητικών λύσεων.

Υγεία και άγχος

Υγεία και άγχος: Το άγχος έχει τις ρίζες του στον πυρήνα του νευρικού μας συστήματος, το οποίο αποτελείται από δύο μέρη: α) Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα που ανταποκρίνεται στον κίνδυνο και αποφασίζει για το αν θα δράσουμε, θα φύγουμε, ή θα ακινητοποιηθούμε (το λεγόμενο fight, flight or freeze syndrome) β) Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα που αφορά τη διαδικασία της χαλάρωσης και της πέψης και που αποτελεί την ιδανική κατάσταση που θα έπρεπε να βρισκόμαστε τουλάχιστον για το 90 % του χρόνου μας.

Σε ότι αφορά το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, εμπλέκεται όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση κινδύνου, όπως π.χ. το να τρέξουμε να σωθούμε από ένα λιοντάρι, ή όταν απειλείται άμεσα η ζωή μας. Τη στιγμή που βλέπουμε το λιοντάρι, τα κέντρα που πυροδοτούν το άγχος στον εγκέφαλό μας, ανεβαίνουν. Μπορείτε να τρέξετε μακριά από αυτό. Οι καρδιακοί παλμοί σας θα ανέβουν, αλλά η πέψη σταματά. Δεν χρειάζεται να χωνέψετε το φαγητό σας καθώς έχετε μόλις 20 λεπτά ζωής. Έτσι, το οξύ του στομάχου πέφτει, τα παγκρεατικά ένζυμα μειώνονται και όλα βρίσκονται σε μια χαοτική κατάσταση, ενώ το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανεβαίνει ταχύτατα, ωστόσο βραχυπρόθεσμα. Αναλογιστείτε, ότι όταν τρέχουμε για να σωθούμε, θέλουμε όλο το αίμα να πάει στον κινητικό φλοιό και στους μύες, και να χρησιμοποιήσουμε τον εγκέφαλο μας σωστά, προκειμένου να βγούμε από αυτή την κατάσταση το συντομότερο δυνατόν. Αυτή είναι η καλή πλευρά του άγχους.

Σκεφτείτε πως αυτή η κατάσταση είναι για να ανταποκριθούμε μόνο για 20 λεπτά. Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση που η αντίστοιχη απειλή είναι το αφεντικό σας, η σύζυγός σας, ο λογαριασμός στην τράπεζα, ή τα e mail σας; Όλα αυτά δημιουργούν την ίδια αίσθηση στο σώμα: ότι προσπαθείτε μόνιμα να σωθείτε από ένα λιοντάρι.

Η κορτιζόλη είναι γνωστή ως η ορμόνη της μακροζωίας. Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η ορμόνη του στρες επηρεάζει τη διάθεση, την ενέργεια, τον ύπνο και το βάρος μας. Πολλοί άνθρωποι διαμαρτύρονται για την κοιλιά και το επιπλέον βάρος τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι η αιτία είναι πως δεν βρίσκονται στο παρασυμπαθητικό τρόπο πέψης, οπότε το σώμα τους αποθηκεύει λίπος για την ασφάλεια του και για την περίπτωση που θα χρειαστεί να καταφέρει να επιβιώσει.

Πώς εκδηλώνεται το εργασιακό στρες στο σώμα μας

Συμπτώματα Εργασιακού Στρες

Ενδείξεις: Το εργασιακό στρες μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικό τρόπο στον καθένα: με αισθήματα άγχους ή/και κατάθλιψης λόγω διαπροσωπικών συγκρούσεων, φόβο αδυναμίας ικανοποίησης των προσδοκιών του εργοδότη, συγκρούσεις με συνεργάτες,  άγχος για απώλεια της θέσης εργασίας ή υποβιβασμού αυτής, ή ακόμη και θλίψη που σχετίζεται με παράπονα  λόγω υπερβολικών εργασιακών ευθυνών.

Σε αυτά, προστίθενται και οι ψυχολογικές αντιδράσεις/συμπτώματα του εργαζομένου: ευερεθιστότητα, αισθήματα αβεβαιότητας και ανασφάλειας, διαρκής ανησυχία, έλλειψη διάθεσης και κινήτρου, μειωμένη αυτοπεποίθηση, θυμός, αισθήματα ενοχής. Επιπλέον, τα σωματικά συμπτώματα (κούραση ή εξάντληση, αλλαγές στην όρεξη, πονοκέφαλοι, αϋπνία, ναυτία, ταχυπαλμίες, πόνοι στον αυχένα και τους ώμους), με τελευταία τα συμπεριφορικά συμπτώματα (δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και στη συγκέντρωση, μειωμένη επίδοση και αίσθημα ανικανότητας).

Είναι ξεκάθαρο ότι η εύρεση τρόπων αντιμετώπισης των δυσάρεστων καταστάσεων στον εργασιακό χώρο αλλά και οι τεχνικές χαλάρωσης, αποτελούν επιτακτική ανάγκη.

Σε ατομικό επίπεδο, ο εργαζόμενος προκειμένου να εξαλείψει τις φυσικές εκδηλώσεις εργασιακού στρες,  χρειάζεται να ακολουθήσει με συνέπεια και πειθαρχία ορισμένες τεχνικές που θα τον βοηθήσουν και θα τον υποστηρίξουν στο να υιοθετήσει έναν θετικό τρόπο σκέψης, να εντάξει τη σωματική άσκηση και την υγιεινή διατροφή και να αποκτήσει διαφορετική προσέγγιση των δυσάρεστων και καταστροφικών σκέψεων.

Οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους, θα πρέπει να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον, συνταιριάζοντας τις εργασιακές απαιτήσεις με τις δυνατότητες των υπαλλήλων τους, παρέχοντας τους κίνητρα και ενισχύοντας τους θετικά, προσφέροντας εκπαίδευση σε θέματα διαχείρισης στρες και χαλάρωσης.

Αντίκτυπος εργασιακού άγχους στους εργαζόμενους

Παρατηρώντας τα δεδομένα που σχηματίζουν το τοπίο της σύγχρονης εποχής, η πίεση που ασκείται στις επιχειρήσεις από το αρνητικό περιβάλλον, αναπόφευκτα επηρεάζει την ποιότητα των εργασιακών σχέσεων. Σε αυτό το δύσκολο οικονομικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε την προηγούμενη δεκαετία, προστέθηκε η πανδημία COVID-19 η οποία επηρέασε ποικιλοτρόπως πολλούς κλάδους της οικονομίας, αρχικά μέσω της αναστολής λειτουργίας κάποιων επιχειρήσεων αλλά και της αλλαγής των συνηθειών των καταναλωτών. Αντίστοιχα επηρεάστηκε και η αγορά εργασίας με αλλαγές στο ωράριο, τους μισθούς, τη δυνατότητα τηλεργασίας, αλλά και τη δημιουργία υψηλότερου ανταγωνισμού στις υψηλόβαθμες θέσεις, με αποτέλεσμα το εργασιακό άγχος να διογκώνεται και οι επαγγελματικές επιδόσεις να ταλανίζονται, επιδρώντας τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων όσο και στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Οι υπέρμετρες απαιτήσεις των εργοδοτών προκάλεσαν την επιβλαβή αντίδραση των ανθρώπων σε αυτή την υπερβολική πίεση ή σε οποιαδήποτε άλλη μορφή απαίτησης τους βαραίνει (υγεία εργαζομένων και εργασιακό άγχος). Το εργασιακό άγχος λοιπόν, κατά κύριο λόγο εμφανίζεται και εντατικοποιείται στην ανισορροπία που προκαλείται αφενός μεταξύ των απαιτήσεων του εργασιακού ρόλου και αφετέρου των ικανοτήτων/δυνατοτήτων του εργαζομένου, ή τις διαθέσιμες πηγές υποστήριξης του.

Ο αντίκτυπος του εργασιακού άγχους στους εργαζόμενους και οι συνέπειες του  άγχους στην εργασία και την απόδοση είναι πολλαπλές και ιδιαίτερα σημαντικές, με επικρατέστερες τη μειωμένη παραγωγικότητα, την έλλειψη συγκέντρωσης, την αδυναμία ιεράρχησης προτεραιοτήτων, τη μειωμένη αίσθηση ομαδικότητας, την αδυναμία υλοποίησης στόχων, την έλλειψη επικοινωνίας, κ.α. Δυστυχώς, οι συνέπειες αυτές, επιβαρύνουν από κοινού, εργαζομένους και επιχειρήσεις.

Πέρα από την φύση της εργασίας και το εξωτερικό του περιβάλλον, η προσωπικότητα του κάθε ατόμου (αν είναι απαισιόδοξος, αγχώδης, ανταγωνιστικός, οργανωτικός, καταναγκαστικός, εργασιομανής,  ευαίσθητος ή τελειομανής), επηρεάζει σημαντικά τη θέση και συμπεριφορά του στο σύνολο, επηρεάζοντας την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.

Υπάρχει τρόπος να καταπολεμήσουμε τον φόβο;

Όλοι έχουμε κάποιο φόβο να μας απασχολεί σε καθημερινό επίπεδο. Μπορεί να ανησυχούμε για την απώλεια της υγείας και της ψυχικής μας διαύγειας, την απώλεια ανθρώπων που αγαπάμε, την ανασφάλεια μήπως χάσουμε τη δουλειά ή τη φήμη μας.

Η καθημερινή έκθεση στο φόβο, μπορεί να κάνει το μυαλό μας να σκεφτεί ατελείωτες ιστορίες για άσχημα πράγματα που μπορεί να συμβούν και πώς να τα αποφύγουμε.

Στην προσπάθειά μας να ελέγξουμε τα πράγματα, επιρρίπτουμε ευθύνες είτε σε άλλους είτε σ’ εμάς. Το σώμα μας αποκτά ένταση, ενώ πολλές δέσμες μυών είναι τεταμένες δημιουργώντας μια πανοπλία που κουβαλάμε διαρκώς. Μας εμποδίζει να ζούμε πλήρως και να συσχετιζόμαστε με τους άλλους με αυθορμητισμό, άνεση και ανοιχτή καρδιά.

Το Mindfulness μας δείχνει τους τρόπους του πώς μπορεί ο καθένας από εμάς να βρει αξιόπιστους εσωτερικούς πόρους ασφάλειας, αντοχής και σύνδεσης. Με βάση αυτούς τους πόρους, μπορούμε να παραμείνουμε εστιασμένοι στο παρών όταν προκύπτει φόβος και να αντιμετωπίζουμε οποιαδήποτε κατάσταση με γενναιότητα, σοφία, ενδιαφέρον και φροντίδα. Μαθαίνουμε να ανταποκρινόμαστε, αντί να αντιδρούμε.

Καλλιεργώντας ενσυνειδητότητα και ευσπλαχνία, είμαστε σε θέση όχι μόνο να αντιμετωπίσουμε τον φόβο, αλλά να μεταμορφώσουμε όλη μας την εμπειρία. Ξυπνάμε από την έκσταση και αγγίζουμε την αληθινή ειρήνη. Ζούμε μέσα από την ολότητα της ύπαρξής μας – από την πλήρη νοημοσύνη και την αγάπη μας.

 

 

8 οφέλη που θα αποκτήσετε κάνοντας διαλογισμό

Ο διαλογισμός προσφέρει αυτή την ουδετερότητα του νου που σας επιτρέπει να αποκτήσετε αποστασιοποιημένη οπτική, προκειμένου να ισορροπήσετε καλύτερα τον εαυτό σας. Η διανοητική ηρεμία, μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις καταστάσεις της καθημερινότητας και να αποκτήσουμε σοφία. Η εσωτερική εργασία με τον εαυτό, μας εκπαιδεύει να έχουμε αυτοέλεγχο και να οξύνουμε τη διαίσθησή μας. Σε καθεστώς πίεσης χρειαζόμαστε αντοχή και σαφήνεια των αξιών μας για τη λήψη αποφάσεων.

  • Σε μελέτες με απεικόνιση εγκεφαλικών νεύρων, φαίνεται ότι οι έμπειροι διαλογιστές έχουν μεγαλύτερο συνολικό συγχρονισμό των εγκεφαλικών κυμάτων και αυξημένο μεταβολισμό. Δείχνουν επίσης ότι οι αλλαγές στην κατάσταση της συνείδησης σχετίζονται με τις αλλαγές στην κατάσταση του εγκεφάλου που προκαλούνται από το διαλογισμό.
  • Η κλινική έρευνα έχει επίσης δείξει μια σύνδεση μεταξύ του διαλογισμού, της υγείας και της ευημερίας αφού μειώνει τις ορμόνες του στρες και την κορτιζόλη.

Η τέχνη της συγκέντρωσης στην παρούσα στιγμή μέσα από στοχαστικές και mindfulness τεχνικές, οδηγεί σε ευεργετικές αλλαγές στη συνείδηση και τη συνολική μας υγεία. Όταν μαθαίνουμε απλά να “είμαστε”, το μυαλό μας ανοίγει. Δεν κρίνουμε, αλλά διακρίνουμε τις σκέψεις μας και σταδιακά τα συναισθήματά μας δεν μας καθορίζουν. Τότε, αρχίζουμε να ζούμε ειρηνικά, βιώνουμε την αγάπη και την απλή χαρά της ύπαρξης. Αναπτύσσουμε διαίσθηση για το τι είναι σωστό για εμάς την κάθε στιγμή. Με την πάροδο του χρόνου, συνεχίζοντας την πρακτική του διαλογισμού, αρχίζουμε να ενεργούμε από αυτή τη βαθύτερη γνώση.

Ο τακτικός διαλογισμός μπορεί να σας βοηθήσει να:

  • Διαχειριστείτε το άγχος πιο αποτελεσματικά
  • Βελτιώσετε την ποιότητα των επικοινωνιακών σας δεξιοτήτων
  • Βελτιώσετε την ποιότητα των προσωπικών σας σχέσεων
  • Ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα
  • Μειώσετε το άγχος
  • Προλαμβάνετε τη γήρανση του εγκεφάλου
  • Χαμηλώσετε τους παλμούς της καρδιάς
  • Βοηθήσετε στη μείωση του χρόνιου πόνου

Όταν κάποιος κάνει τακτική πρακτική στον διαλογισμό, αδειάζει το υποσυνείδητο και η ευτυχία είναι ένα  φυσικό επακόλουθο στη ζωή του.

Το μυαλό μπορεί να είναι ο καλύτερός φίλος ή ο χειρότερος εχθρός μας. Ο διαλογισμός μπορεί να σας διδάξει πώς να κατευθύνετε τη δύναμη του μυαλού σας προς τη χρήση του πλήρους δυναμικού σας.